نمایش هملت در روستای مردوش سفلی

ایوو برشان

نمایش هملت در روستای مردوش سفلی به عنوان نمونه ای از تئاتر سیاسی در تاریخ معاصرادبیات نمایشی

سیاست همواره در هر دوره‌ی تاریخی موضوعی غیر قابل اجتناب در تئاتر بوده است. عواملی که باعث شد تا اشیل، اورستیا، اولین نمایش ثبت شده در تاریخ را در سال ۴۷۲ قبل از میلاد بنویسد، همان عاملی است که الهام‌بخش ایوو برشان در نوشتن "نمایش هملت در روستاي مردوش سفلی" در عصر ماست. تاریخ تئاتر جهان در حقیقت با تئاتر سیاسی آغاز می‌گردد که برای اولین بار پس از اجرای تراژدی یاد شده اشیل در یونان باستان، راه را برای نویسندگان دراماتیکی چون سوفوکل و اوریپید به عنوان بنیان‌گذاران تئاتر سیاسی هموار نمود. در قرن پنجم قبل از میلاد، تنها تراژدی بیانگر تئاتر سیاسی نبود، بلکه کمدی نیز پابه پای آن در این عرصه ایفای نقش می‌کرد وکمدی نیز چون تراژدی به موضوعات سیاسی روز می پرداخت. آریستوفان از یازده اثر کمدی که از وی به جای مانده، شش اثر خود را تنها به موضوعات سیاسی اختصاص داده است. به عبارت دیگر، سیاست همواره بخشی از زندگی انسان بوده، چرا که انسان همواره به نوعی به عوامل سیاسی و اقتصادی دوران خود وابسته بوده و هست. همانطور که برتولت برشت می‌گوید: "برای تهیه نان شب، هرکسی باید از سیاست جهانی آگاه باشد.

نمایش هملت در روستاي مردوش سفلی اثر ایوو برشان، براي اولین بار در سال ۱۹۶۵ میلادی به چاپ رسید و پس از اجراهاي متعدد تا سال ۱۹۷۱ میلادي و با اجرای این اثر در تئاتر  ITD  زاگرب به کارگردانی بوژیدار ویولیچ شکل کنونی و نهایی خود را یافت.این نمایش به عقیده منتقدین یکی ازتاثیرگذارترین آثار نمایشی در تاریخ معاصر ادبیات کرواسی می باشد که درباره دو رویی، فرصت طلبی و رذالت است که در لباس سیاست خودنمایی می کند. بدون توجه به زمان و نظام سیاسی که این اثر فرم خود را در آن بازیافته، در واقع نمایشی است درباره زندگی امروزی ما و وجود شخصیت‌هایی چون بوکاره که همچنان در اطراف ما هر روز زاده می شوند و با موفقیت روش خود را پیش می‌برند ، شاهدى بر این امر است.

مهرداد خامنه‌ای