شان اوکیسی: سایه تفنگدار

جنی فارل

نمایش «سایه‌ تفنگدار» شان اوکیسی، صد سال پیش، در دوازدهم آوریل سال ۱۹۲۳ در محل تئاتر ملی ایرلند در دوبلین، یعنی تئاتر ابی، افتتاح شد. تأسیس این تماشاخانه در سال ۱۹۰۴ که از نتایج جنبش رنسانس ایرلند با هدف نوزایی در ادبیات ایرلند بود، مشوقی برای نویسندگان ایرلندی شد و پلتفرمی برای کاوش در ایده‌های پیشتاز در اختیار آنان قرار ‌داد. سایه‌ی تفنگدار، اولین نمایش از سه‌گانه نمایش دوبلین اوکیسی است که بلوغ و طالع مردم در سه مقطع مهم در تاریخ ایرلند را بررسی می‌نماید؛ قیام عید پاک (۱۹۱۶)، جنگ استقلال (۱۹۱۸-۱۹۲۱) و جنگ داخلی (۱۹۲۲-۱۹۲۳) که اوکیسی هر سه‌ را از سر گذرانده است. اوکیسی، حدود سال ۱۹۲۰، تقریباً ۴۰ سال داشت که به نمایشنامه‌نویسی روی آورد. او تا دو دهه پیش از آن، به عنوان مبارز فرهنگ زبان ایرلندی، عضو اتحادیه‌ کارگری میلیتانت و فعال سوسیالیست، در مبارزات ملی و طبقاتی مشارکت داشت اما از سال‌های آغازین دهه‌ی ۲۰ تا زمان مرگش در سال ۱۹۶۴، خود را وقف نمایشنامه‌نویسی کرد..او اولین نمایشنامه‌نویس انگلیسی‌زبان با خاستگاه پرولتری بود که وارد عرصه جهانی تئاتر شد. نمایشنامه‌های اوکیسی به مبارزه‌ی‌ مردم ایرلند و در نتیجه، به طور ضمنی، به مبارزات کارگران در سرتاسر جهان برای رهایی از فقر، جهل، استثمار و به منظور خلق جامعه‌ای جدید و انسانی می‌پردازند.